Diş sıkma ve diş gıcırdatma genellikle uyku sırasında, çoğunlukla da hastanın farkında olmadan yaptığı aşırı çene hareketleridir. Son yıllarda, şehir hayatının getirdiği zorluklar ve stresli yaşam sonucunda diş sıkma ve diş gıcırdatma toplumumuzda çok sık görülmeye başlanmıştır. Diş sıkma ve diş gıcırdatma alışkanlığına sahip bireyler genellikle bu durumdan haberdar değildir.
DİŞ SIKMA – DİŞ GICIRDATMA NEDEN OLUŞUR?
Duygusal Stresler:
Stresli hayat tarzı, diş sıkma ve diş gıcırdatmanın en önemli nedenidir. Vücudumuzda, stresin oluşturduğu etkileri görebileceğimiz ilk yer ağız ve diş bölgesidir. Aşırı titiz, hassas, sinirli bir yapıya sahip olmak da diş sıkma ve diş gıcırdatma da etkili bir faktördür. Zorlu bir durumla karşılaşıldığında moral vermesi için söylenen sık biraz dişini deyimi günlük konuşmada yerini almıştır.
Malokluzyon:
Dişlerin dizilimindeki bozukluklar yani malokluzyon, diş sıkma ve diş gıcırdatmanın diğer bir nedenidir. Dişlerin dizilimindeki bozukluklar gelişim sırasında oluşabildiği gibi, çok sayıda üst yüzeyi aşınmış eski diş protezi ve diş dolgusunun varlığında da gelişebilir.
DİŞ SIKMA – DİŞ GICIRDATMANIN BELİRTİLERİ VE YARATTIĞI SORUNLAR NELERDİR?
1. Diş sıkma ve diş gıcırdatma esnasında dişlerin birbirine sürekli teması ve sürtünmesi sonucunda, dişlerin çiğneyici yüzeylerinde diş minesi kayıpları görülür. Dişlerin çiğneyici yüzeylerinde oluşan bu aşınmalar, özellikle ön dişlerde daha belirgin olur.
2. Diş sıkma ve diş gıcırdatmaya bağlı olarak diş yüzeylerinde meydana gelen aşınmaların ilerlemesi ya da hızlı gelişmesi sonucunda, dişlerde hassasiyet, yani soğuk ve sıcağa karşı aşırı duyarlılık gözlenebilir.
3. Diş gıcırdatma sonucu ön dişlerin kesici kenarlarında ve arka dişlerin çıkıntılı kısımlarında mikro diş çatlakları oluşur. Bu diş çatlakları, zamanla büyüyerek dişlerde kırılmalara neden olabilir.
4. Diş sıkma ve diş gıcırdatmanın diş eti hastalıkları ve yanlış diş fırçalamayla birlikte görülmesi halinde, diş etlerinde çekilme ve diş sert dokuları üzerinde çentikler oluşmaktadır. Dişler üzerinde oluşan bu çentikler, dişte hassasiyet ve dişte aşırı duyarlılığa yol açtıkları gibi, dişin kırılmasına da neden olabilir.
5. Diş gıcırdatma alışkanlığının uzun yıllar devam etmesi sonucunda, dişlerde sallanmalar başlayabilir. Özellikle bir dişe ya da birkaç dişe fazla kuvvet gelmesi durumunda, ilgili dişlerde diş ağrısı görülebilir ve zamanla bu dişler kaybedilebilir.
6. Diş sıkma ve diş gıcırdatma genellikle uyku sırasında farkına varılmadan meydana gelir. Gece boyu süren çene aktivitesine bağlı olarak, sabahları yorgun kalkma, baş ağrısı, şakak ve yanak bölgesinde kas ağrısı görülebilir.
7. Diş sıkma ve diş gıcırdatmaya bağlı olarak çene eklemine aşırı yük gelmesi sonucunda, eklemde kilitlenme, çıtırtı sesleri ve ağrı olabilir.
8. Diş sıkma ve diş gıcırdatma sonucunda, sürekli ısırmaya bağlı olarak, yanak içinde dişlerin birbirleriyle temas ettiği hizada, irritasyonlar ve dişlerde beyaz çizgi şeklinde bir hat gözlenebilir.
9. Bu belirtilerin hepsi ya da birkaçı diş sıkma ve diş gıcırdatmanın başlamasından hemen sonra gözlenmez. Belirtilerin ortaya çıkması, diş sıkma ve diş gıcırdatma rahatsızlığının şiddetine göre uzun yıllar sürebilir. Bazı durumlarda ise çok az belirti görülür.
DİŞ SIKMA – DİŞ GICIRDATMANIN TEDAVİSİ
Diş sıkma ve diş gıcırdatma alışkanlığının tedavisinin birinci amacı, çene ekleminde geri dönüşümsüz zararlar bırakan, normal dışı çene hareketlerini engelleyerek, çene eklemini korumak, varsa ağrıyı ortadan kaldırmak ve dişlerin aşınmasını engellemektir. Bu amaçla, hastanın gece uyurken takacağı, dişlerine uygun olarak hazırlanan silikon plaklar kullanılmaktadır. Plak, uyku esnasında dişlerin birbiriyle direkt temasını keserek dişlerde aşınmayı engellemekte, böylece çene eklemini rahatlatmakta ve ağrıyı ortadan kaldırmaktadır. Ancak şiddetli diş sıkma ve diş gıcırdatma vakalarında gece plağının yanı sıra, stresi azaltmaya yönelik tedaviler, kas gevşetici ve uyku düzenleyici ilaçlar kullanılması gerekebilir. Bu tip diş sıkma ve diş gıcırdatmanın ileri aşamalarında, dengeli bir diş teması ve çene hareketlerinin sağlanması için, eski ya da hatalı yapılmış diş dolgusu ve diş protezlerinin yenilenmesi ve mutlaka eksik olan dişlerin uygun görülen diş protezi uygulamalarıyla tedavi edilmesi gerekir.